De Hoax-Wijzer | 21/01/2015 | Update: -- We hebben er heel lang op moeten wachten, maar blijkbaar is het weldra dan toch zover: Facebook gaat stappen ondernemen om de verspreiding van hoaxes in te dijken. Dat heeft Facebook zelf aangekondigd in een persnota op 20 januari 2015. De bedoeling is niet om hoaxberichten effectief te verwijderen, maar wel om gebruikers de kans te geven een post als hoax te markeren, waardoor zulke berichten minder vaak in je nieuwsoverzicht verschijnen. En hoe minder mensen het bericht zien, hoe minder mensen het bericht kunnen delen. Tenminste, nadat genoeg mensen het wél hebben gezien en hebben gemarkeerd als hoax.Volgens Facebook zouden de meeste mensen een hoax zelf van hun tijdlijn verwijderen, als hun vrienden hen er attent op maken dat het gaat om een nepbericht. Nu wordt ook de mogelijkheid ingevoerd om de nepverhalen te melden als een "false news story", zoals opzettelijk vals en misleidend nieuws, of een hoax die werd ontkracht door een betrouwbare bron. Facebook zal het bericht dan niet verwijderen, maar wel erbij vermelden dat het gaat om valse informatie en de post aan minder mensen tonen. Ook links naar nepartikels die door de gebruiker zelf weer verwijderd worden, zullen minder worden getoond als ze door anderen worden gepost. Het melden van een hoax zal op dezelfde manier kunnen gebeuren als het melden van spam. Het is specifiek bedoeld voor nepverhalen en andere hoaxes, alsook voor frauduleuze links en andere oplichting (denk maar aan de bogus deel & win-wedstrijden). Hoewel deze nieuwe functie reeds ingevoerd zou zijn, is dit nog niet overal en voor iedereen beschikbaar. Het is op dit moment nog niet duidelijk wanneer Facebook-gebruikers in België en Nederland toegang zullen krijgen tot deze nieuwe functionaliteit. WAT ZIJN DE GEVOLGEN? Facebook heeft hier een belangrijke stap in de goede richting genomen, maar alle hoaxes elimineren is helaas onmogelijk. Volgens Facebook zelf zouden gebruikers geen artikels melden waarvan het sowieso al duidelijk is dat het om satire gaat, en zouden in de meeste gevallen dus enkel opzettelijk misleidende hoaxes gereduceerd worden. De meeste Facebook-pagina's zouden dus geen hinder mogen ondervinden. Of dit daadwerkelijk het geval is zal moeten blijken wanneer iedereen toegang heeft tot deze nieuwe functie. Of een hoax al dan niet zal worden aangemerkt als zijnde een hoax, hangt in eerste instantie dus niet af van Facebook zelf, maar wel van diens gebruikers. In die zin dragen wij, de Facebook-gebruikers, een belangrijke verantwoordelijkheid als het gaat om het melden van hoaxes. Enerzijds is het belangrijk om een bericht, waarvan het geweten is dat het een hoax is, ook daadwerkelijk aan Facebook te melden als hoax. Anderzijds is het belangrijk om geen misbruik te maken van deze functie, en geen berichten aan te melden die géén hoax zijn. In geval van twijfel kan je natuurlijk steeds navragen of iets een hoax is bij websites zoals onze eigen Hoax-Wijzer, alsook andere zoals Snopes, Hoax-Slayer, Hoaxmelding, e.d.m. Hoewel deze methode de verspreiding van hoaxes, oplichting, complottheorieën en kwakzalverij hopelijk ernstig zal reduceren, zullen ze niet helemaal verdwijnen. Wat dat betreft is onze taak als Hoax-Wijzer nog lang niet voltooid, en zullen we nog meer dan genoeg werk hebben met het ontkrachten van nepberichten. SATIREBERICHTEN Andere hoaxes beweren dan weer dat je bij een hartaanval moet proberen te hoesten, brandwonden moet behandelen met eiwit, een teek moet verwijderen met vloeibare zeep, en kanker kan genezen met graviola of zelfs gewoon met asperges. Sommigen gaan nog verder en breiden de hoax uit tot een ware complottheorie die vaak berust is op pseudowetenschap en kwakzalverij. Zo beweren paranoïde complotdenkers dat geneesmethoden van kanker met bv. asperges opzettelijk zouden worden onderdrukt door de farmaceutische industrie, of dat iedereen weldra verplicht wordt om een chip te laten implanteren. Onzin natuurlijk, maar tal van websites staan vol met zulke artikels. Je zou ze kunnen vergelijken met satirewebsites, met dat verschil dat ze daadwerkelijk zelf geloven in de kwakzalverij die ze verkondigen - en vaak ook zelf verkopen. Facebook beweert dat de meeste mensen een bericht weer verwijderen van hun tijdlijn, als hun vrienden erop wijzen dat het een hoax is. Onze ervaring leert dat dit in een aantal gevallen wel waar is, maar in veel andere gevallen ook niet. Veelal kan je de reacties van hoax-verspreiders indelen in drie groepen: zij die het weer verwijderen, zij die het gewoon negeren, en zij die de hoax proberen te verdedigen. De eerste twee groepen lijken ons het meest vertegenwoordigd, terwijl de derde groep voornamelijk bestaat uit complotdenkers, kwakzalvers en mensen die lijden onder cognitieve dissonantie. Niettemin is in deze tijd, waarbij juiste informatie wel degelijk binnen handbereik is, onwetendheid niet langer een geldig excuus om een hoax te delen. |
Artikels >